جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش

امروز می‌خواهم خاطره‌ای را با عنوان جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش در خصوص تقلّب و نادرستکاری برایتان نقل کنم. خاطراه‌ای بین من و پسرم، پس با من همراه باشید…

✅ جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش : تقدیر از متقلّب!

چند وقت قبل دختر یکی از همکارانم که البته مادرش هم او را در تقلب برای کسب نمرهٔ بهتر در دروس یاری می‌رساند، در جواب پیشنهادم (که بهتر نیست بخوانی و یاد بگیری؟) درحالی‌که ناخن‌هایش را سوهان می‌کشید گفت: کی درس می‌خونه که من بخونم!

امروز وقتی از سرکار به خانه آمدم پسرم را کمی کسل دیدم، بعد از کمی کنجکاوی فهمیدم دوستش که قبل از کرونا و البته در کلاس‌ها و امتحانات حضوری بیشترین نمره‌اش 14 بود، قرار است به‌خاطر شاگرداولی مورد تقدیر واقع شود و لوح بگیرد! پسرم در تمام این مدت حتی یک امتحان را با راهنمایی ما جواب نداد، به‌وقت امتحان درِ اتاقش را می‌بست و خود بدون رجوع به جایی جواب می‌داد، بااین‌وصف نمراتش خوب بود؛ ولی بدون نقص نبود، معدلش شده بود 17، اما این هفده در کنار 20 سایر دوستانش که البته متقلبانه نمره گرفته بودند، کمی آزرده‌خاطرش کرده بود. جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش

همسرم گفت می‌خواهم برای مدیرش پیامی بفرستم و از وضعیت موجود گله کنم (بدون اینکه اسمی از کسی ببرم)؛ چراکه این رویکرد انگیزهٔ درستکاری کودک را می‌خشکاند.

با او موافق بودم و شاید اگر عمری باشد بعداً دراین‌خصوص و نقش مربی و جامعه در تقویت درستکاری بنویسم؛ اما امروز مقصودم چیز دیگری است و می‌خواهم دقیقاً در نقطهٔ مقابل چنین نقشی به لایه‌ای دیگر از نحوهٔ تعامل فرد با جامعه بپردازم.

✅ جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش : مواجهه با پیامد درستکاری!

من غصهٔ پسرم را در مواجهه با تشویق نادرست کار می‌پسندم و مایلم او در این غصه غوطه‌ور شود و ساعت‌ها یا حتی روزها دربارهٔ آنچه اتفاق افتاده بیندیشد، چراکه این عاطفه و اندیشه دو بال پرواز و رشد او هستند، مواجهه با واقعیت جامعه شاید دردآور باشد؛ اما رشد همان جاست که درد آنجاست که بی‌درد تولدی نیست!

پسر نوجوان 14 سالهٔ من در همین سن باید بداند و با تمام وجودش لمس و درک کند که جامعه هیچ‌گاه پاداش درستکاری را نخواهد داد! بلکه اگر خواست صادقانه زندگی کند، همواره باید طعم تلخ عقب ماندن‌ها، گرسنگی کشیدن‌ها، توهین شنیدن‌ها را بچشد! او باید همین‌الان بداند که درستکاری هزینهٔ زیادی دارد و البته با همین دانستن و مواجهه با واقعیتِ عریانِ جامعه روانش را تنومند کند. جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش 

او باید بفهمد و مشق کند که نه برای دیده‌شدن، نه برای تقدیرشدن، کف زده شدن، بلکه برای ماهیتِ درستکاری، درستکار باشد که اگر درستکاری برای چیز دیگری به جز ماهیت خود باشد، حتماً روزی فرو خواهد ریخت؛ چراکه جامعه معمولاً بر مبنای ظواهر قضاوت می‌کند، جامعه نتیجه را می‌خواهد و می‌پسندد، امروز هدف وسیله را توجیه می‌کند و می‌توان برای رسیدن به اهدافِ ظاهراً خوشایند از هر وسیله و فرایند نامبارکی بهره جست!

او باید بداند 17 صادقانه هزار، هزار شرف دارد به 20 متقلبانه، او باید مشق کند که دستان پینه‌بستهٔ کارگر سر گذر که عمری صادقانه زیسته است شرف دارد به دستان نرم و معطرِ وزیرِ نادرست کار! او باید بداند که پیراهنِ مردی که با عرقِ کار معطر گشته است هزار شرف دارد به یقهِٔ سفیدِ اُدکلن خوردهٔ حرام‌خوار.

این بی‌مهری‌ها او را بزرگ می‌کند، مقاوم می‌کند، تجربهٔ کمی بی‌مهری او را برای مواجهه با بی‌مهری‌های اجتناب‌ناپذیر جامعه آماده می‌کند، او که این‌ها را دیده فردا شبیخون نمی‌خورد و یا حداقل کمتر غافلگیر می‌شود!

او باید بداند و مشق کند که آنکه بدون لحظه‌ای غفلت می‌بیند، می‌بیند! او که درستکاری را فراموش نمی‌کند، می‌بیند! او که درستکار را رشدی واقعی می‌دهد، می‌بیند! او که قادرِ مطلقِ است و درستکاران را تعالی می‌بخشد می‌بیند!

من یقین دارم برای نوجوانی که به‌غیراز زبان به معروف سوق داده شده باشد، نان حلال خورده باشد و اندیشه‌ورزی را آموخته باشد چنین مواجهه‌ای مبارک خواهد بود، ان‌شاءالله.

پسرم جامعه تشویقت نخواهد کرد؛ اما تو خوب باش، درستکار باش و درستکار بمان…

 روانشناسی تقلب

به پایان خاطرهٔ جامعه تشویقت نمیکند، تو خوب باش رسیدیم، اگر دوست دارید در خصوص روان‌شناسی تقلّب بیشتر بدانید، توصیه می‌کنم مقاله‌ای را که با عنوان «وقتی کسی نمی‌بیند، روان‌شناسی تقلب» نوشته‌ و در آن شرح داده‌ام که تقلّب‌های کوچک چه تبعاتی برای فرد، خانواده و جامعه دارد را حتماً مطالعه کنید: 

   لطفاً برای مطالعهٔ مقالهٔ «وقتی کسی نمی‌بیند، روان‌شناسی تقلب» کلیک کنید!