چگونه از گروه پیروی نکنیم
در روانشناسی اجتماعی این موضوع که انسان بدون اینکه بداند یا حتی بخواهد تحت‌تأثیر گروهی که در آن قرار دارد رفتار می‌کند اثبات شده است، این موضوع آن‌چنان جدی است که فرد تحت‌تأثیر گروه رفتارهای غیرمنطقی از خود نشان می‌دهد! شاید روشن‌ترین مصداق تأثیر گروه بر انسان، تأثیر همسالان در نوجوانی باشد، نوجوانانی که متأثر از همسالان، دنیای ویژهٔ خود را می‌سازند و در آن زندگی می‌کنند (لباس، آرایش، ادبیات و…).
چگونه از گروه پیروی نکنیم
از همین روی هر چند تعامل اجتماعی لازمهٔ زندگی انسانی است، اما وفاداری «مطلق» به گروه یا گروه اندیشی می‌تواند انسانیت او را برباید! چرا که انسان به آزادی و اراده انسان است، درحالی‌که گروه می‌تواند اندیشه‌ورزی، استقلال رأی و رفتار ارادیِ آگاهانهٔ او را متأثر ساخته و به اسارت برد. برای اینکه بتوانیم درعین‌حالی که از مزایای عضویت در گروه بهره می‌بریم، از آن آزاد هم باشیم، ابزارهایی لازم داریم.
✅ چگونه از گروه پیروی نکنیم ، گروه اندیشی : ابزارهای آزادگی
1) تفکر انتقادی: شناخت، توانِ تحلیل و استدلالِ منطقی و دوری از احساسات، کمک می‌کند رویدادها، درخواست‌ها و پیشنهادها را قبل از پذیرش بسنجیم. این یک آچار اصلی است!
2) اندیشه‌ورزی بالفعل: مجهز بودن به آچار اصلی کافی نیست بلکه می‌بایست در هر «انتخابی» از این آچار استفاده کنیم. اندیشه‌ورزی بالفعل یعنی همهٔ رویدادها را از فیلتر تفکر انتقادی عبور دهیم نه اینکه در پاره‌ای از مواقع به دلیل «اعتماد» مطلق به گروه و «غفلت» از این ابزار بهره نبریم.
3) اخلاق‌مداری: طمع نکنیم و دنبال رسیدن به حقیقت باشیم نه کسب منافع. اگر نفع خود یا گروه را به «درستکاری» ترجیح دهیم با علم به‌اشتباه، اشتباه خواهیم کرد!
چگونه از گروه پیروی نکنیم
4) توانایی ابراز وجود: حتی اگر سه شرط پیش‌گفته را داشته باشیم؛ ولی مهارت ابراز وجود نداشته باشیم باز هم اسیر گروه خواهیم بود. خودپندارهٔ مخدوش، اعتمادبه‌نفس ضعیف و شخصیتِ منفعل، توان مخالفت با گروه را تقلیل می‌دهد، در چنین حالتی مرتباً دچار نشخوار فکری می‌شویم، با خود کلنجار می‌رویم ولی نمی‌توانیم نظرمان را به‌صراحت بیان کنیم، حداکثر به‌صورت خصوصی درِ گوشِ دوستی مورداعتماد نجوا می‌کنیم؛ اما بالاخره با ظاهری ساکت ولی ذهنی آشفته از گروه تبعیّت می‌کنیم.
چگونه از گروه پیروی نکنیم
5) توکل به خدا: حتی اگر چهار ابزار فوق را داشته باشیم، باز هم در مواقعی که مخالفت با گروه هزینهٔ زیادی را به ما تحمیل می‌کند دچار تردید خواهیم شد، وقتی شیطان ما را با فقر و گرسنگی فرزندانمان می‌ترساند! از رشد و سرعت گرفتن رقبایمان بر حذر می‌دارد! با یادآوری خاطرات مشترک عواطفمان را قلقلک می‌دهد، در چنین شرایطی ته دلمان می‌لرزد! مگر اینکه خود را به قدرتی مطلق متصل بدانیم، بدون توکل به خدا و اعتماد به او نمی‌توان در برابر چنین وسوسه‌هایی تاب آورد!
چگونه از گروه پیروی نکنیم
در صورت داشتن این پنج ابزار می‌توانیم خطاهای گروه را شناخته، با آن‌ها در این مورد صحبت کرده و مسیر گروه را تغییر دهیم، یا در صورت مقاومت آن‌ها بر گروه شوریده و از آن جدا شویم. اگر چنین انسانی هستیم باید به خود تبریک بگوییم، چرا که هزینه دادن برای رشد و ترک رفاه برای کمال، خود نشانهٔ کمال است و این یکی از مصادیقِ واقعی دوست‌داشتن خود است، اما اگر این چنین نیستیم حتماً باید در اصلاح خود بکوشیم، در غیر این صورت اسارتمان هیچ‌گاه پایان نخواهد یافت؛ بلکه از گروهی به گروهی دیگر جابه‌جا خواهد شد!
آیا تاکنون توانسته‌اید قدرتی را که گروه به شما ارزانی می‌کند زیر پای‌تان له کرده و در جهت مخالف آن حرکت کنید؟
آیا تا کنون توانسته‌اید منافع شخصی‌تان را فدا کرده، با گروه هم‌نوا نشوید و با تغییر یک مسیر غلط سرمنشأ تحول باشید؟
✅ در مقالهٔ چگونه از گروه پیروی نکنیم راه‌‌هایی را برای عدم پیروی کورکورانه از گروه برشمردم، امیدوارم در به‌کارگیری این توصیه‌ها موفق باشید، اگر در این‌خصوص نظر یا تجربه‌ای داشتید، یا حتی اگر چنین تجربه‌هایی نداشته‌اید، لطفاً در مورد افکارتان برایم بنویسید، ما از هم یاد می‌گیریم و با هم رشد می‌کنیم، در اولین فرصت مطالعه کرده و پاسخ می‌دهم.
